niedziela, 24 stycznia 2010, 19:09
wąchanie podkoszulek
To nie pierwsze doniesienie o ogromnej roli feromonów/zapachów w życiu człowieka z jakim się zetknąłem. Za każdym razem tak samo dziwi mnie brak zdroworozsądkowej refleksji donosicieli. A tym bardziej brak dociekliwości. Czy zapach owulującej córki równie silnie pobudza męskość ojca? Czy prowadzenie zajęć z owulującymi uczennicami powoduje przyśpieszone łysienie nauczycieli? Czy efekt występuje również u homoseksualnych mężczyzn? Czy można przez to dostać przerostu prostaty?
Nie będę ukrywał (i nigdy nie ukrywałem), że jestem antyrujowcem i antyferomonistą. System feromonalnego sygnalizowania i rozpoznawania rui u małp wąskonosych został już miliony lat temu zastąpiony systemem "telewizyjnym" z użyciem kolorowych bodźców wzrokowych, pozwalającym bezbłędnie i z bezpiecznej odległości odróżnić owulującą samicę od gorzej rokujących koleżanek (bez wspomnianego już kłopotliwego obwąchiwania). Taki właśnie użytek zrobiły małpy z nabytego cudem trójkolorowego widzenia, skądinąd niezmiernie przydatnego do rozpoznawania dojrzałych owoców. U praczłowieka z niewyjaśnionych przyczyn system wizualizowania owulacji zanikł — między innymi dlatego staliśmy się ludźmi. Tylko kobieta wie, kiedy owuluje, a pewnie też nie zawsze. Mężczyzna tego nie czuje, nawet jeśli mu się z powodu owulującej tuż pod nosem kobiety poziom testosteronu w ślinie odrobinę podnosi. Kobieta jest dla niego równie atrakcyjna w każdej fazie cyklu owulacyjnego (albo nie jest wcale). I to jest dobre.
Dopuszczam możliwość, że jakieś ślady pradawnej sygnalizacji feromonalnej u człowieka zostały, albo pojawiają się czasem jako atawizmy. Możliwe też, że badania nad wąchaniem podkoszulek są robione uczciwie, nawet jeśli wyglądają na marnie zaprojektowane i błędnie objaśnione; nie musi zresztą chodzić o feromony wykrywane organem womero-nasalnym (VNO), może to jakieś "zwykłe" zapachy. Uwierzę nawet, że występują jeszcze w przyrodzie kobiety zmieniające bieliznę raz na trzy dni i nie używające dezodorantów. Tylko co z tego?
DODANE: przeglądówka dość stara, ale pod nią linki do nowszych publikacji o ludzkim VNO:
Meredith, M. (2001). Human Vomeronasal Organ Function: A Critical Review of Best and Worst Cases. Chem. Senses 26, 433-445.
Hipoteza Zhanga i Webba, że u małp wąskonosych wzrok zastąpił feromony jest stąd: http://www.pnas.org/content/100/14/8337.abstract
czwartek, 6 grudnia 2007, 00:49
agresja w moczu
Szydzę sobie czasem z naszych dziennikarzy naukowych, ale przecież wiem, że lekko nie jest. Trzeba pośpiesznie tłumaczyć różne teksty z angielskiego (tak sobie wyobrażam ich pracę), a angielski jednak nadal różni się od polskiego. W ramach autopokuty też coś spróbuję przetłumaczyć, samemu wystawiając się na pośmiewisko.
Tyle było ostatnio o agresji na S24, chętnie dorzucę cudze trzy grosze. Ale od razu uprzedzam — u ludzi i innych małp wąskonosych system rozpoznawania feromonów już dawno wysiadł, więc feromonalna agresja nas nie dotyczy.
Tekst pochodzi z BBC News
Białka agresji odkryto w moczu myszy
Zidentyfikowano feromony agresji prowokujące samce myszy do walk.
Naukowcy ze Scripps Research Institute w Kaliforni odkryli, że myszy wydalają z moczem przynajmniej dwie substancje, wywołujące bójki między samcami. Komórki nerwowe w nosach samców potrafią wykryć te białka w moczu rywali. Autorzy w swej publikacji w Nature twierdzą, że tyle wystarczy, by sprowokować agresywne zachowanie tych niezwykle terytorialnych gryzoni.
Naukowcy wiedzieli już wcześniej, że jakaś substancja z moczu samców myszy wywołuje agresję innych samców. Dotychczasowe doświadczenia pokazały, że samce kastrowane nie wytwarzają feromonów agresji i nie wywołują wojowniczych zachowań u rywali. Jednak gdy smarowano grzbiety kastrowanych myszy moczem samców niekastrowanych, inne samce ponownie wykazywały wobec nich wrogość.
Lisa Stowers ze Scripps i jej współpracownicy analizowali reakcje neuronów czuciowych w nosach gryzoni na różne substancje pochodzące z mysiego moczu i oceniali zachowanie samców. Wreszcie zidentyfikowano dwa białka, prowokujące agresję samców wobec innych samców. Następnie scharakteryzowano komórki i obwody nerwowe pobudzane przez te białka.
Samce myszy wykazują wrodzoną agresję terytorialną, mechanizm tego zachowania nie jest jeszcze poznany. Dr Stowers i jej współpracownicy przypuszczają, że to właśnie feromony niosą informacje o takich cechach innych myszy jak płeć, wiek i status.
DODANE: Scripps Research Scientists Discover Chemical Triggers for Aggression in Mice - mniej więcej to samo na stronie Scripps. Muszę jednak sprostować, co napisałem we wstępie - chociaż ludzie nie reagują na feromony (utraciliśmy geny na odpowiednie receptory), to w jakiś inny sposób pobudzane są u nas te same obwody nerwowe, co u myszy. A więc wyniki badań nad agresją u myszy mogą być dla nas ciekawe.