czochranie łysego

Wielkie odkrycie koreańskich naukowców (podobno sam minister zdrowia nauki ogłosił), więc pewnie było już nawet w krajowych mediach. Ale koń by się uśmiał — w łysienie zamieszane jest białko "rozczochrany" (ang. dishevelled).

Publikacja Targeting of CXXC5 by a Competing Peptide Stimulates Hair Regrowth and Wound-Induced Hair Neogenesis jest za paywallem, więc zacytuję ze streszczenia: "Disrupting the CXXC5-Dishevelled interaction with a competitor peptide activated the Wnt/β-catenin pathway and accelerated hair regrowth and wound-induced hair follicle neogenesis. Overall, these findings suggest that the CXXC5-Dishevelled interaction is a potential target for the treatment of hair loss."

związki z autyzmem

Od pewnego czasu z monotonnym zainteresowaniem śledzę postępy (czy raczej ich brak) w zmaganiach nauki z autyzmem. Moja ulubiona hipotezka robocza jest taka: na naturalną (wrodzoną) neuroróżnorodność nakładają się już w okresie płodowym szkodliwe wpływy ze skażonego środowiska i to one powodują autyzm, rozwój dziecka po urodzeniu modulowany jest oczywiście przez interakcje z otoczeniem, ale sprawa jest w zasadzie przesądzona już w momencie narodzin. Prawdziwa Nauka jest ciągle na etapie szukania sprawców poprzez wynajdowanie korelacji statystycznych (tak to się mówi?), a więc zupełnie bezradna, antyszczepionkowcy już wiedzą (natura ludzka nie znosi próżni). Jest źle, ale zaraz może być jeszcze gorzej.

Właśnie przeczytałem na BBC, że (jak ustalili amerykańscy naukowcy) indukowanie porodów jest związane z autyzmem (Induced labour 'linked to autism'). Tzn. że więcej przypadków autyzmu występuje u dzieci matek, którym medycyna intensywnie pomagała przy porodzie. No cóż, cokolwiek teraz powiedzą fachowcy, to i tak jakimś dobrym ludziom nieuchronnie przyjdzie do głowy, że trzeba więc koniecznie rodzić naturalnie, czyli w mękach, czekając cierpliwie aż rodząca sama w końcu urodzi, bo przecież w końcu urodzi, prawda, musi tylko jeszcze mocniej przeć, bo kiedyś wszystkie tak rodziły i nie było wcale autyzmu. No i pokażcie im teraz lekarza, który nawet długopisu nie wziął od przedstawiciela firmy farmaceutycznej. Albo naukowca, który nigdy nie był na konferencji sponsorowanej.

Na szczęście oryginalna publikacja nie jest dostępna za darmo, co chyba zwalnia mnie z jej czytania. Zaoszczędzony czas poświęcę na napisanie notki, zaoszczędzone pieniądze na napój energetyzujący. Otóż uważam, że trzeba tu wziąć pod uwagę dwie rzeczy. Jak wiadomo ciąża ludzka trwa z grubsza tyle ile trwa, ale są przecież spore różnice, sięgające zdaje się nawet miesiąca. Całkiem więc możliwe, że silna presja na urodzenie "w terminie" może popychać do niepotrzebnego przyśpieszania porodu. Czy samo skracanie ciąży wpływa na powstawanie autyzmu łatwo sprawdzić, byłby bardziej rozpowszechniony wśród wcześniaków. Nie wiem czy jest, nie chce mi się teraz szukać, wątpię. Ale druga sprawa, to chyba ciekawsze, może być tak, że akcja porodowa u człowieka też zależy od działania mózgu "dziecka nienarodzonego". Mówię "też", bo gdzieś kiedyś czytałem, że tak właśnie jest u szczurów. W takim razie możliwe, że płód z autyzmem nie potrafi tak skutecznie wywoływać akcji porodowej u matki jak płód typowy, co skłania personel medyczny do interwencji. I stąd korelacja autyzmu z indukowaniem porodów.

Źródła:

Endoh H, Fujioka T, Endo H, Inazuka Y, Furukawa S & Nakamura S (2008) Stimulation of Fetal Hypothalamus Induces Uterine Contractions in Pregnant Rats at Term. Biol Reprod 79: 633–637 Jest tu: http://www.biolreprod.org/content/79/4/633.full [14 sierpnia 2013]

Gregory SG, Anthopolos R, Osgood CE, Grotegut CA & Miranda M (2013) Association of autism with induced or augmented childbirth in north carolina birth record (1990-1998) and education research (1997-2007) databases. JAMA Pediatr: - za paywallem

Jukic AM, Baird DD, Weinberg CR, McConnaughey DR & Wilcox AJ (2013) Length of human pregnancy and contributors to its natural variation. Hum. Reprod. Jest tu: http://humrep.oxfordjournals.org/content/early/2013/08/06/humrep.det297 [14 sierpnia 2013]

napro*

Naprotechnologia to spolszczenie NaProTechnology, znaku towarowego zarejestrowanego przez Pope Paul VI Institute for the Study of Human Reproduction. Nie będę znaku tego używać, byłbym bowiem z pewnością niekompatybilny z klauzulą dozwolonego użycia: It can be freely used by any person or entity so long as its use reflects the medical concepts and values expressed in the textbook The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY. Wspomniany instytut został założony w połowie lat osiemdziesiątych w odpowiedzi na spektakularne sukcesy wyklętego przez Watykan zapłodnienia pozaustrojowego. Podpieranie praktyki medycznej wzniosłą ideologią jest piękne i słuszne, ale jeśli przy okazji lekceważone są potrzeby pacjenta, to ten sam efekt prościej osiągnąć zwykłą pazernością. Tu naprotechnolog może podać rękę niejednemu zapładniaczowi pozaustrojowemu.

Muszę pochwalić polską wikipedię, chyba żadna inna nie ma osobnego hasła Naprotechnologia. W dodatku jeszcze chcą je naprawiać! Ale o czym to ja pisałem… Aha, otóż naprotechnologia jest zlepkiem z naturalna prokreacyjna technologia — o tyle ciekawe, że akurat najbardziej skuteczne elementy napro* to zabiegi chirurgiczne takie jak usuwanie endometriozy, wycinanie torbieli jajników czy udrażnianie jajowodów. Na szczęście nie oni to wymyślili, np. specjalistą od precyzyjnej chirurgii jajowodów jest Robert Winston, zarazem pionier genetycznej diagnostyki preimplantacyjnej, oczywiście odrzucanej przez naprofilów.

Winston jest pragmatycznym zwolennikiem zgniłego kompromisu, uważa że ludzi religijnych nie wolno odpychać od nauki i jej osiągnięć. Nie wiem, nie znam się, ale widziałem go kiedyś na BBC, gdzie całkiem przekonująco narzekał, że zapłodnienie pozaustrojowe jest mocno nadużywane. Co oczywiście nie znaczy, że automatycznie napro* ma jakąkolwiek wartość jako całościowa konkurencyjna koncepcja leczenia niepłodności. Chyba nietrudno samemu wymyślić, że sposób interwencji medycznej powinien zależeć wyłącznie od diagnozy, a najważniejszym kryterium powinna być efektywność zabiegu. Niepłodność to przecież także problem zdrowotny, a nie tylko pretekst do manifestowania przekonań religijnych.

---

DODANE:
Stanford, J. B., Parnell, T. A., Boyle, P. C. 2008. Outcomes From Treatment of Infertility With Natural Procreative Technology in an Irish General Practice. The Journal of the American Board of Family Medicine, 21, 375 -384. DOI:10.3122/jabfm.2008.05.070239

Sills, E. S., Walsh, D. J., Walsh, A. P. H. 2009. Re: Outcomes From Treatment of Infertility With Natural Procreative Technology in an Irish General Practice. The Journal of the American Board of Family Medicine, 22, 94 -95. DOI:10.3122/jabfm.2009.01.080190

Stanford, J. B., Parnell, T. A., Boyle, P. C. 2009. Response: Re: Outcomes From Treatment of Infertility With Natural Procreative Technology in an Irish General Practice. The Journal of the American Board of Family Medicine, 22, 95 -96. DOI:10.3122/jabfm.2009.01.080214

jak piją kolibry

Miałem już prawie gotową notkę z popularnego cyklu "Jak piją drobne zwierzęta na k", w poprzednim odcinku podkreślałem rolę szybkiej kamery w wyjaśnieniu zagadki kociego chłeptania (tu było), dziś miało być o tym, jak korzystając z szybkiej kamery — cóż za niezwykły zbieg okoliczności — rozpracowano pijące kolibry. Że piją dużo każdy mógł się przekonać naocznie, pojąc kolibry roztworem cukru. Ale jak piją nie wiedział nikt — uczeni sugerowali, że dwururkowaty język kolibra wciąga nektar jak kapilara (czy raczej dwie kapilary), roztropni zauważali, że kapilara nie będzie zasysać gęstych roztworów cukru, a takie koliber pija najchętniej. Okazało się, że jednak nie kapilara, że język kolibra chwyta nektar w stopniowo zamykające się rurki, a konstrukcja jest przemyślna i energooszczędna — języki martwych ptasząt nie tracą owej zdolności, tak więc energia zużywana jest tylko na wysuwanie i wciąganie języka (oczywiście w przypadku żywych okazów). No i utrzymywanie się w powietrzu.

Gdy już to wszystko napisałem, a nawet jeszcze więcej i zamierzałem tylko skursywić jedno słowo, po naciśnięciu magicznej kombinacji Ctrl+I edytor znikł i wszystko przepadło, ojej. Ostał mi się ino wpis w logu:
2011-05-03 12:06:53 com.apple.launchd.peruser.501[88]
([0x0-0x433433].org.smultron.Smultron[8600]) Job appears to have crashed: Bus error

Zainteresowanych kolibrami odsyłam do bogato ilustrowanego tekstu High-Speed Video Shows How Hummingbirds Really Drink w internetowej wersji magazynu "Udrutowiony" (WIRED), szczególnie zainteresowanych od razu do publikacji w PNAS-ie: The hummingbird tongue is a fluid trap, not a capillary tube (doi: 10.1073/pnas.1016944108), a sam skupię się na zaletach oprogramowania z otwartym źródłem. Otóż ten pieprzony edytor, Smultron, choć już nie jest programem z otwartym źródłem, to całkiem długo był. Więc wpierw się oczywiście wkurziłem, ale mając źródła zaraz usunąłem fatalny skrót z menu i wnet skompilowałem całość (skompilowanie programu na OS X jest łatwiejsze niż zmontowanie stolika z IKEI, zaciąłem się tylko trochę na szukaniu instrukcji usuwania skrótów z menu) — i teraz żeby zwalić edytor muszę dopiero wybrać "Get Info" z menu myszą, co już nie jest takie łatwe. Odzyskałem kontrolę nad sytuacją i godność.

czuła czy szybka

Zagadka cichego bezrozbryzgowego kociego chłeptania wreszcie rozwiązana — szybką kamerą sfilmowano język pijącego kota, obejrzano w zwolnionym tempie i wszystko jasne. Kto chce, to sobie poczyta, a ja tymczasem poznęcam się nad zdaniem z tekstu opisującego to wielkie odkrycie: Ponieważ trudno gołym okiem zauważyć, co wyprawia szybki koci język, naukowcy wykorzystali w swoim doświadczeniu bardzo czułe kamery. No więc nie tyle doświadczenie, co obserwacja. A przede wszystkim kamera — nie czuła, tylko szybka. Czuła byłaby potrzebna, gdyby koty piły wyłącznie po ciemku.

Czemu czuła, jeśli po angielsku jest wszędzie high-speed camera albo high-speed video^{(tu ładnie opisane)}? Błąd może stąd, że high-speed to także czuły — w odniesieniu do tradycyjnego filmu. Czulszy film można krócej naświetlać, filmując na nim można więc uchwycić szybszy ruch. Ale też równie dobrze można takiego filmu używać przy słabszym świetle albo z silniej przymkniętą przysłoną, istotna jest tylko ilość złapanego światła. W przypadku pijącego kota chodziło niewątpliwie o uchwycenie szybkiego ruchu języka, więc nawet jeśli czasem czuła=szybka, to nie ten aspekt kamery należało podkreślić.

---

DODANE: Zajrzałem do M&M tej publikacji z Science, są tam linki do innych pijących kotów (podobno wszystkie piją tak samo):
gepard
ryś rudy (amerykański bobcat)
lew
lwica
tygrys
lampart

wąchanie podkoszulek

Zapach kobiety, Kobiecy zapach pobudza męskość — bardzo możliwe, i co z tego? Tu: Scent of a Woman: Men's Testosterone Responses to Olfactory Ovulation Cues można przeczytać, jak było naprawdę. Nawet jeśli uwierzymy, że faktycznie już 15 minut po wsadzeniu nosa w przepocony podkoszulek owulującej kobiety mężczyzna ma podwyższony poziom testosteronu w ślinie, to czy potrafi on także w warunkach zbliżonych do naturalnych umiejscowić źródła inspirującego zapachu, oczywiście bez ryzykownego obwąchiwania? A przecież inaczej cała aparatura wykrywająca psu na budę.

To nie pierwsze doniesienie o ogromnej roli feromonów/zapachów w życiu człowieka z jakim się zetknąłem. Za każdym razem tak samo dziwi mnie brak zdroworozsądkowej refleksji donosicieli. A tym bardziej brak dociekliwości. Czy zapach owulującej córki równie silnie pobudza męskość ojca? Czy prowadzenie zajęć z owulującymi uczennicami powoduje przyśpieszone łysienie nauczycieli? Czy efekt występuje również u homoseksualnych mężczyzn? Czy można przez to dostać przerostu prostaty?

Nie będę ukrywał (i nigdy nie ukrywałem), że jestem antyrujowcem i antyferomonistą. System feromonalnego sygnalizowania i rozpoznawania rui u małp wąskonosych został już miliony lat temu zastąpiony systemem "telewizyjnym" z użyciem kolorowych bodźców wzrokowych, pozwalającym bezbłędnie i z bezpiecznej odległości odróżnić owulującą samicę od gorzej rokujących koleżanek (bez wspomnianego już kłopotliwego obwąchiwania). Taki właśnie użytek zrobiły małpy z nabytego cudem trójkolorowego widzenia, skądinąd niezmiernie przydatnego do rozpoznawania dojrzałych owoców. U praczłowieka z niewyjaśnionych przyczyn system wizualizowania owulacji zanikł — między innymi dlatego staliśmy się ludźmi. Tylko kobieta wie, kiedy owuluje, a pewnie też nie zawsze. Mężczyzna tego nie czuje, nawet jeśli mu się z powodu owulującej tuż pod nosem kobiety poziom testosteronu w ślinie odrobinę podnosi. Kobieta jest dla niego równie atrakcyjna w każdej fazie cyklu owulacyjnego (albo nie jest wcale). I to jest dobre.

Dopuszczam możliwość, że jakieś ślady pradawnej sygnalizacji feromonalnej u człowieka zostały, albo pojawiają się czasem jako atawizmy. Możliwe też, że badania nad wąchaniem podkoszulek są robione uczciwie, nawet jeśli wyglądają na marnie zaprojektowane i błędnie objaśnione; nie musi zresztą chodzić o feromony wykrywane organem womero-nasalnym (VNO), może to jakieś "zwykłe" zapachy. Uwierzę nawet, że występują jeszcze w przyrodzie kobiety zmieniające bieliznę raz na trzy dni i nie używające dezodorantów. Tylko co z tego?

---

DODANE: przeglądówka dość stara, ale pod nią linki do nowszych publikacji o ludzkim VNO:
Meredith, M. (2001). Human Vomeronasal Organ Function: A Critical Review of Best and Worst Cases. Chem. Senses 26, 433-445.

Hipoteza Zhanga i Webba, że u małp wąskonosych wzrok zastąpił feromony jest stąd: http://www.pnas.org/content/100/14/8337.abstract

ojciec skraca życie

Manabu Kawahara and Tomohiro Kono. Longevity in mice without a father. Human Reproduction, 2009; DOI: 10.1093/humrep/dep400

Głupi to ma szczęście, ledwo miesiąc temu dywagowałem, czemu mężczyźni żyją krócej, a już dziś okazało się, że nawet nie trzeba być samemu samcem. Żeby żyć krócej, wystarczy być choćby samca potomstwem. Bo myszy, które ojca nie mają, żyją dłużej. I nie chodzi tu o sieroty, tylko o myszy poczęte bez udziału samca, nie licząc Japończyków, którzy je zrobili własnoręcznie z dwóch jaj (jedno wystąpiło w roli plemnika). Tak jest, sprawdziłem, Manabu i Tomohiro to imiona męskie.

Taką dwumatczyną (ang. bi-maternal) mysz na pewno nie jest łatwo zrobić, więc z konieczności porównywano niewielkie grupy, po 13 samic w każdej (to chyba jasne, że potomstwo dwóch samic musi być samicą — jeśli nie, przypomnę, że samice nie mają chromosomu Y. Więc do grupy kontrolnej też wzięto same samice, żeby było sprawiedliwie). Myszy dwumatczyne żyły średnio aż o 30% dłużej. Można rzucić okiem na wykres, gdzie zaznaczono śmierć każdej myszy (chyba zgubili jedną niebieską):



Chociaż nieco mniejsze, myszy dwumatczyne są całkiem normalne albo przynajmniej nieźle udają. Nie wiadomo dlaczego żyją dłużej. Nie mają działającego genu Rasgrf1 (bo działa tylko kopia dziedziczona po ojcu) rzekomo odpowiadającego za szybki wzrost zaraz po urodzeniu. To pewnie tłumaczy dlaczego są mniejsze. No i mają więcej eozynofilów, warto jednak zauważyć, że przecież obie grupy myszy były wolne od chorób i pasożytów. Ciekawszym tropem wydaje się więc spowolniony wzrost noworodków.

Początkowy rozwój potomstwa ssaków odbywa się wyłącznie kosztem samicy. Najpierw ciąża, potem karmienie mlekiem. Samiec nawet gdyby chciał niewiele pomoże. U ptaków może się wykazać już na etapie wysiadywania jaj. Co ciekawe, u ptaków, tak jak u reszty gadów (ptaki to dinozaury) zdarzają się przypadki rozwoju z niezapłodnionych jaj (partenogeneza). U ssaków nigdy. Wiemy już dlaczego partenogeneza u ssaków jest niemożliwa — winna jest odmienna modyfikacja niektórych genów matki i ojca (tzw. piętnowanie genomowe). Nie wiemy jeszcze po co to wszystko. Popularna hipoteza wiąże piętnowanie genomowe z konfliktem interesów obu rodziców, co brzmi dość sensownie — samce tak modyfikują geny, by ich potomstwo rosło kosztem matki, a matka tak, by wzrost potomstwa utrzymać w ryzach. Ale dlaczego męskie piętno skraca życie? Może podkręcanie tempa rozwoju i wzrostu zarodków oraz noworodków wiąże się ze słabszą kontrolą tych procesów. A myszy dwumatczyne rosną powoli, ale dokładnie.

Przy okazji znalazłem coś ciekawego o moich ulubionych długowiecznych nietoperzach: Life history, ecology and longevity in bats. Teraz już wiem, że dłużej żyją nietoperze mające mniej potomstwa.

---

DODANE: na BBC - Men's genes 'may limit lifespan'

---

DODANE: miałem nadzieję, że mój tytuł "ojciec skraca życie" jest już tak debilny, że nie do pobicia. A jednak - w Rzepie dali "Nasienie skraca życie". Wypadałoby życzliwie skomentować, tym bardziej, że żadna inna polska gazeta nie odważyła się wspomnieć o dziwnym doświadczeniu Japończyków. No więc spróbuję. Tłumaczenie (zdaje się na podstawie tekstu z BBC News) jest słabe. Ang. sperm to po polsku plemnik albo plemniki, nigdy sperma. Sperma mówimy potocznie o nasieniu, ang. ejaculate, ale poważnej gazecie w kąciku naukowym tak mówić nie wypada. Są tam jeszcze i inne błędy, ale najważniejsze, że nie przekręcili nazwy genu ani nazwiska naukowca. Dzięki temu można pod Rasgrf1+Kono wyguglać trzy tysiące znalezisk i naczytać się do upadłego.

---

DODANE: Gdyby nie męskie geny, żylibyśmy dłużej? (PAP w wp.pl).

W końcu jest i w Wyborczej: A jednak seksmisja?

mamy krowę

Sześć lat zajęło sekwencjonowanie krowy i w dzisiejszym Science jest dużo o tym. Można sobie ściągnąć podcast "Barnyard Special" (mp3, 18M, 40min) i posłuchać w drodze do pracy. Wszystkie porządne gazety zauważą zsekwencjonowanie krowy, więc ja nie muszę, ale zbulwersował mnie następujący kawałek z BBC News Cow genome 'to transform farming':
"We found that cows are much more similar to us than rodents are," said Professor Gibbs. "This is because rodents are evolving much faster." (Odkryliśmy, że krowy są dużo bardziej podobne do nas niż gryzonie - mówi profesor Gibbs - a jest tak dlatego, że gryzonie ewoluują dużo szybciej).

Problem w tym, że szczury to jednak nasi bliżsi krewni niż krowy. Krewnych się nie wybiera, więc wypierać się ich też nie wypada. Mamy wspólnego przodka z krowami, ale wspólnego przodka ze szczurami mieliśmy jeszcze później. Dlatego razem z gryzoniami i zającami jesteśmy w grupie Euarchontoglires, a krowy wraz z psami (i prawie całą resztą zoo) są Laurasiatheria.

Gibbs niewątpliwie o tym wie i właśnie dlatego podnieca się naszym podobieństwem do krowy (a raczej podobieństwem naszego genomu do krowiego). Pewnie nawet wszystko wyjaśnił, ale dziennikarze wiedzą lepiej co jest ważne, a co można pominąć. Dlatego czasem warto posłuchać długiego nudnego podcasta, gdzie taki naukowiec sobie gada, a dziennikarz mu niczego nie wycina.

---

DODANE: W Rzepie: DNA prawdę powie o krowie ("Rozszyfrowano genom krowy. Dzięki temu nasze steki dorównają argentyńskim"; "Genetyka może wspomóc sztukę dojenia")
W Wyborczej lepiej: Krowa literka po literce.
Mooove Over Humans, the Cow Genome is Here - tu jest wyjaśnione właśnie tak, jak bym sobie życzył: Although humans share a more recent common ancestor with rodents than they do with cows, it turns out that our genome more closely resembles those of cows and dogs. This is probably because mice and rats evolve so quickly thanks to rapid reproduction, much quicker than other species, says one of the team leaders, Kim Worley, a genomicist from Baylor College of Medicine in Houston, Texas, where the sequencing was done.

nauka jest do dupy — a Van Morrison nie

Z wywiadu Wojciecha Orlińskiego z Dylanem Jonesem w Wysokich Obcasach:
WO: Przede wszystkim, co pan poleca do wprawienia się w nastrój pewnego siebie, eleganckiego mężczyzny, który dobrze nosi własną skórę?
DJ: (bez chwili zastanowienia) To oczywiste — Vana Morrisona.
WO: Tak po prostu?
DJ: A uwierzyłby pan w poradę kogoś, kto na pytanie o sposób na pewność siebie wdaje się w jakieś dywagacje, że może to, a może tamto, a tak w ogóle to wszystko zależy?

Z tekstu w Rzeczpospolitej — Miliardy "Ziemi" w naszej galaktyce (zerżniętego z BBC News):
W naszej galaktyce mogą istnieć setki miliardów planet podobnych do Ziemi — uważają naukowcy. Dr Alan Boss z Naukowego Instytutu w Carnegie twierdzi, że wiele z tych światów może być zamieszkanych przez proste formy życia. (...) Naukowcy z Uniwersytetu w Edynburgu (Szkocja) próbowali ostatnio określić, ile inteligentnych cywilizacji istnieje w naszej galaktyce. Ich zdaniem mogą ich być tysiące.

Prawda, że naukowcy kręcą? Gdyby wiedzieli, to by powiedzieli: 3236. Posłuchajmy lepiej Vana Morrisona.

siarkowodór relaksujący

Pod koniec zeszłego roku opublikowano wyniki badań prowadzonych na myszach z doświadczalnie popsutym genem kodującym enzym wytwarzający siarkowodór: H₂S as a Physiologic Vasorelaxant: Hypertension in Mice with Deletion of Cystathionine ϒ-Lyase. Jest co prawda jeszcze jeden enzym robiący siarkowodór, ale ten drugi działa głównie w mózgu. Popsucie tego pierwszego wystarczyło, wszystkie myszy miały nadciśnienie. W ten sposób potwierdzono coraz silniejsze podejrzenia, że endogenny siarkowodór obniża ciśnienie równie skutecznie jak dobrze już z tej roli znany tlenek azotu.

Tak więc legendy o dobroczynnym wpływie śmierdzących wód siarkowych na krążenie okazały się prawdziwe, wyjaśnił się także mechanizm działania czosnku — zawarte w nim związki siarki rozkładane są z wydzieleniem siarkowodoru, który rozszerza naczynia i w ten sposób obniża ciśnienie (Hydrogen sulfide mediates the vasoactivity of garlic). To są ważne odkrycia, a jeszcze słabo u nas spopularyzowane. Po polsku jest na przykład tu: Siarkowodór obniża ciśnienie.

Nowa wiedza pozwala spojrzeć świeżym okiem na starą, więc gdy dziś już wiemy, że czosnek musi działać, to zaczyna działać dużo lepiej niż kiedyś — najnowsze analizy starych wyników pokazują, że czosnek wyraźnie obniża ciśnienie u osób z nadciśnieniem (Effect of garlic on blood pressure: A systematic review and meta-analysis, streszczenie po polsku: Czosnek obniża ciśnienie krwi). Podobna analiza zrobiona kilkanaście lat temu nie była jednoznaczna, wyniki sugerowały tylko, że czosnek radzi sobie z lekkim nadciśnieniem, ale do rutynowego leczenia wysokiego nadciśnienia nie można go polecać.

klapa wyciągu z miłorzębu

Dobra wiadomość dla ludzi wydających pieniądze na różne ekstrakty z miłorzębu dwuklapowego (Ginkgo biloba), zwanego złośliwie japońskim (pochodzi z Chin). Opublikowano niedawno wyniki dużego badania, największego do tej pory, w którym wzięło udział 3 tys. osób w starszym wieku. Ekstrakt z miłorzębu nie poprawia pamięci, nie zapobiega też jej utracie. Można więc parę złoty zaoszczędzić.

Wyniki opublikował Journal of the American Medical Association, który wcale nie jest dziennikiem, tylko tygodnikiem. Strasznie to wszystko pokręcone, prawda? Tu są: Ginkgo biloba for Prevention of Dementia. Mnie wystarczy podsumowanie – nie polecają:

In summary, in this randomized clinical trial in 3069 older adults with normal cognitive function or mild deficits, G biloba showed no benefit for reducing all-cause dementia or dementia of the Alzheimer type. A central issue in testing of complementary and alternative medications is the formulation of the compounds. This study used a requisite standardized formulation of G biloba extract with specified amounts of the active ingredients in a dosage based on the highest doses used and reported in the literature. The extract we tested is among the best characterized and is the one for which the most efficacy data are available. Thus, we believe that the results are applicable to other G biloba extracts. Based on the results of this trial, G biloba cannot be recommended for the purpose of preventing dementia.

motyle w twoim domu

W odróżnieniu od innych ciem, mole (Tineola biselliella) nie dążą do światła, żyjąc skromnie i pracowicie. Mole mają zadziwiające właściwości, jedną z nich jest zdolność trawienia keratyny (białka m.in. włosów i paznokci), jakże rzadka w świecie zwierząt. Drugą moli osobliwością jest wywoływanie u ludzi tzw. reakcji molowej – widok beżowego motylka latającego zygzakami po pokoju zamienia spokojnego człowieka w mściwą bestię. Aż przykro patrzeć na bliźniego skaczącego jak małpa i pokrzykującego "mól!, mól!".

Na widok pląsającego niezdarnie mola warto zachować klasę, a przynajmniej zimną krew. Dlaczego? Pierwszy powód jest być może błahy, ale trzeba pamiętać, że mól w procesie metamorfozy zapominał wszystko, co jako larwa zrobił. Teraz jest już kimś innym, nie tylko nie wie, że wygryzał kiedyś dziury w wełnie; on już tego na pewno nigdy więcej nie zrobi. Gdyby należał do naszego społeczeństwa, uznalibyśmy go za w pełni zresocjalizowanego.

Właśnie zdradziłem drugi powód, dla którego pojawienie się mola nie powinno przerywać nam spokojnej konsumpcji herbaty: mole-motylki są już zupełnie niegroźne, można je zostawić sam na sam z najbardziej delikatnym swetrem i nic, nie wygryzą nawet dziurki. Słucham? Jaja? Nie, nie robię sobie jaj, widzieli Państwo aparat gębowy motyla? Motyl ma rurkę, a rurką nie da się pogryźć, można najwyżej possać. Rzeczywiście, ekstremalnym przypadkiem jest wbicie rurki w człowieka, o czym donosi prasa brukowa: Ćmy, które piją ludzką krew, podbijają Europę. Jednak mole krwi nie piją. Tak, mole to też ćmy; nie wiem, czy nie mogą, ale nie piją. Są większe od komarów i co z tego? Nie, nie ma moli modyfikowanych genetycznie. Ale proszę dać mi skończyć, przede wszystkim latają tylko samce, a samce nie składają jaj! Po co zabijać bezbronnego, nieszkodliwego samca? Przecież to nieludzkie.

Piśmiennictwo:
Nasz Dziennik - Mól ogląda mód żurnale
Ohio State University Extension Fact Sheet - Clothes Moths

---

DODANE: ćmy wampiry (Calyptra) w wikipedii (ang.) i Google News.
Американцы обнаружили в России бабочку-вампира
National Geographic: Vampire Moth Discovered -- Evolution at Work

niedobra kukurydza GMO

Jak donosi Polska-Times: Są już dowody, że zmutowane rośliny mogą szkodzić ludziom. Na razie dowodów nie ma, bo zrobiono raptem jedno doświadczenie; nie na ludziach, lecz na myszach i nie szkodziły, tylko obniżały płodność. A ja mogę powiedzieć, że jutro może padać — i nie potrzebuję na to żadnych dowodów. Być może autorowi chodziło o to, że nie ma jeszcze dowodów, że szkodzą ludziom, ale skoro obniżają płodność myszy, to pewnie mogą też szkodzić ludziom.

Ale nie ma co lekceważyć sprawy, bo myszy karmiono kukurydzą przeznaczoną do bezpośredniego spożycia przez ludzi i jeśli wyniki się powtórzą, to niedobrze — my też na pewno nie powinniśmy wtedy tej kukurydzy jeść.

Austriaccy naukowcy karmili myszy ziarnem krzyżówki NK603 X MON810, pierwszy rodzic jest odporny na spryskiwanie Roundupem, drugi odporny na szkodniki. Nie jestem austriackim naukowcem, ale skoro to krzyżówka, warto od razu sprawdzić też obie odmiany macierzyste, czyli osobno NK603 i osobno MON810. Pewnie już to robią.

---

DODANE: Hm, wygląda na to, że sensacyjne wyniki Austriaków zostały przez nich upublicznione jako wyniki wstępne, sprawę nagłośnił Greenpeace, a dziennikarze podchwycili. Wyniki wstępne, nie publikowane w naukowym czasopiśmie — więc zgodnie ze standardami dzisiejszej nauki — jeszcze ich nie ma.

Monsanto’s statement on safety allegations related to transgenic maize NK603 X MON 810

czy wujek Zdzisław poleci w kosmos?

Sklonowano myszy, wykorzystując jądra komórkowe pobrane z martwych osobników zamrożonych przez 18 lat. Dwa teksty o tym, krótki w BBC News: Scientists clone from frozen mice i dłuższy w Dzienniku: Naukowcy wskrzeszą mamuty? Sugestia o zastosowaniu podobnej techniki do wskrzeszenia mamuta jest oczywiście w obu tekstach. Ale ten z BBC ma popsutą pointę:

However, the researchers warned that the lack of suitable species for recipient eggs and surrogate mothers were "major problems" for the technique to be used for extinct or endangered animals.
Przetłumaczę pośpiesznie:
Jednak badacze podkreślili, że poważną przeszkodą w zastosowaniu tej techniki do wymarłych czy ginących zwierząt jest brak odpowiednich gatunków, które mogłyby dostarczyć jaj, a potem stać się zastępczymi matkami.

Niestety taka jest prawda. Żeby sklonować mamuta, trzeba mieć mamuta. Mamuta nie mamy, trzeba będzie klonować mamuta "w słoniu". Czyli pewnie najpierw sklonować słonia dla wprawy. To będzie trudniejsze niż klonowanie zamrożonych myszy.

tajny plan Unii: Polacy będą jeść g... mo

Delikatne klepanie po mózgu to specjalność tabloidowych dziennikarzy. Piszą pod publiczkę, piszą tak, żeby czytelnik po przeczytaniu nie tylko pozostał równie głupi jak był, ale zaczerpnął jeszcze ze swej głupoty zadowolenia. Wtedy znowu chętnie sięgnie po swoją ulubioną gazetę. Schlebianie czytelnikom to jedyna droga do łatwego sukcesu. Innej nie ma, proszę nie dyskutować.

Chcesz żeby czytelnik ciebie polubił? To pokaż pierwszy, że lubisz swojego czytelnika. Są oczywiście tematy pewniaki, zawsze można potępić pedofilów, rozwydrzonych kibiców czy skorumpowanych polityków. Ale przecież nie można w kółko o tym samym — twój czytelnik potrzebuje czasem dowartościować się ekstra! Sprawdzonym chwytem jest osranie kogoś sławnego, np. napisanie że Einstein był nie tylko komunistą, głupkiem i plagiatorem, ale także mizogynem. Niestety musimy uważać, bo wszyscy już wiedzą, że im sławniejszy człowiek, tym większa świnia i oszust. Szczególnie Einstein.

Trzeba sięgać po nowe tematy. Na szczęście od kilkudziesięciu lat dynamicznie rozwija się medycyna i biologia. Nie bójmy się, wbrew pozorom to nie są trudne dziedziny. Prawie każdy ma jakiegoś lekarza, dentystę albo weterynarza w rodzinie lub wśród znajomych, a książkę od biologii możemy pożyczyć. Nie musimy wiedzieć od razu wszystkiego; wystarczy, że będziemy wiedzieć więcej niż czytelnik. A ten z pewnością nie wie nic, bo biologia w naszych szkołach jest na bardzo niskim poziomie (ale z pewnością słyszał o Mengele i Frankensteinie).

Dobrym tematem (choć też już nieco ogranym) jest żywność modyfikowana genetycznie. Społeczeństwo jest na NIE, bardzo słusznie, bo przecież wszystkie wynalazki powstają za podszeptem szatana. Czytelnik nic nie wie o GMO (organizmach modyfikowanych genetycznie), ale już sam z siebie ich nie lubi. Rolą dobrego dziennikarza tabloidowego jest więc wyjaśnić czytelnikowi, że intuicja go jak zwykle nie zawiodła, że czytelnik ma rację i powód do dumy.

Tu przestaję ironizować, bo nie jestem entuzjastą GMO, są to (w praktyce, na razie) organizmy patentowane, uzależniające hodowców od producenta materiału siewnego (nie można zebranego z własnego pola ziarna wysiać ani dać sąsiadowi do wysiania, bo to piractwo, kradzież własności intelektualnej). Uważam natomiast, że sami powinniśmy decydować, czy będziemy jeść GMO czy nie, nie jesteśmy przecież bandą przygłupów za których powinna decydować Unia. Ale żeby mądrze decydować, trzeba znać fakty.

Poniżej ciekawy przykład z Polska-Times "Tajny plan Unii: Europa ma jeść GMO". Autor pisze: Złe społeczne nastawianie jest nie na rękę przemysłowemu lobby, które chciałoby wprowadzić do Europy uprawy GMO, choćby dlatego, że są one tańsze. Większość modyfikacji genetycznych sprawia bowiem, że rośliny są odporniejsze na pestycydy, toteż przy intensywnym oprysku nie giną razem ze szkodnikami.

Oczywiście modyfikacje genetyczne mogą być dowolnie różne (z pewną przesadą można powiedzieć, że wszystkie zboża to trawa, naturalnymi sposobami zmodyfikowana genetycznie). Autor sugeruje jednak bardzo wyraźnie, że większość GMO będzie intensywniej opryskiwana, będziemy więc wraz z GMO spożywać więcej pestycydów. Wcześniej czytamy: We Francji pod naciskiem opinii publicznej w lutym tego roku zakazano komercyjnych upraw kukurydzy MON 810. Na jaki pestycyd jest więc odporna kukurydza MON810? Jest odporna na omacnicę prosowiankę (Ostrinia nubilalis), to nie jest pestycyd tylko motylek, którego larwy zżerają ziarna kukurydzy. Modyfikacja kukurydzy MON810 polega na wprowadzeniu pojedynczego genu z bakterii, dzięki niemu kukurydza produkuje własny pestycyd (nieszkodliwy dla ludzi) i nie trzeba już jej opryskiwać przeciw omacnicy.

Tylko czemu dziennikarz Godlewski tego nie napisze? Bo jak sam zauważa: Według marcowego sondażu PBS DGA aż 60 proc. Polaków uważa, że modyfikowana żywność jest groźna dla zdrowia i należy zakazać jej uprawiania. Zapewne tak samo uważa większość jego czytelników. A po przeczytaniu jego tekstu taki czytelnik przynajmniej wie, dlaczego uważał, że modyfikowana żywność jest groźna dla zdrowia. I jest z siebie zadowolony.

O MON810 pisał na S24 Bromek E. (który się na tym zna).

---

DODANE:

• Independent: Europe's secret plan to boost GM crop production
  
• Reuters: EU agency says French GMO maize ban unjustified

---

melamina

Pewnie już wszyscy słyszeli, że melamina dodawana do mleka zabiła kilkoro niemowląt, a kilkadziesiąt tysięcy dzieci zachorowało. W Chinach. Ale może nie wszyscy wiedzą, jak długie korzenie ma ta sprawa.

Że melamina świetnie nadaje się do fałszowania zawartości białka w żywności, wiadomo było już co najmniej półtora roku temu. Można ją było kupić np. przez internet, reklamowaną jako chiński koncentrat białkowy, rezultat najnowszych badań, 300% białka, dobry dodatek do pasz. Do tej pory można wyguglać pod ESB protein powder (na przykład tu jest), bo kupić to już pewnie nie. Zeszłoroczna afera z masowo zdychającymi po spożyciu tego "suplementu" czworonogami, opisana ze szczegółami w LA Times: Plant linked to pet deaths had history of polluting najwyraźniej nie wstrząsnęła sumieniami chytrych Chińczyków trucicieli. Zresztą mają cenzurowany internet i nie muszą wszystkiego czytać, zwłaszcza po angielsku.

Morał niech każdy sobie sam wymyśli.

---

DODANE: hasło "ESB protein powder" znalazłem tu: Melamine, poisons and the misappliance of science
BOSS MELAMINE: Mao Li Jun bulldozed company when jig appeared up - stąd już krok do tekstu w LA Times.
W ogóle na tym blogu jest mnóstwo o chińskich "suplementach", nie tylko melaminie, także tlenku cynku.

---

DODANE:
• unijna norma to max. 2,5 mg melaminy na kilogram żywności. We Francji wycofano chińskie słodycze, miały więcej.
  
• 31-10-2008 - po wykryciu melaminy w kurzych jajach kilka rządowych chińskich gazet ujawnia, że melaminę niemal rutynowo dodawano w Chinach do paszy: Chinese melamine scandal widens

---

męski wyraz

Czytam, czytam – i ni w ząb nie rozumiem. Albo stronę podmienili ruscy hakerzy, albo zalęgła się w Rzepie sztuczna inteligencja. Czy raczej ćwierćinteligencja. Oto dowód: Agresja zapisana w męskim wyrazie twarzy

Tu oryginał z New Scientist: Aggression written in the shape of a man's face. Da się streścić w jednym zdaniu – im facet ma szerszą twarz, tym jest bardziej agresywny. Poniżej tekst z Rzepy (wyjątkowo pozwoliłem sobie skopiować cały tekst kupa mięci).

rp.pl » Nauka » Psychologia
Agresja zapisana w męskim wyrazie twarzy
justbye 20-08-2008, ostatnia aktualizacja 20-08-2008 17:14

Nie ważne jak bardzo mężczyźni próbują, jednak nie są w stanie ukryć swojej agresji. Przyglądając się sugestiom męskich graczy hokeja na lodzie, wygląda na to, że poziom agresji mężczyzny jest równomierny, wystarczy spojrzeć na proporcje jego twarzy.

Cheryl McCormick oraz Justin Carre z Uniwersytetu Brock w Ontario, w Kanadzie, odkryli, że rozmiary twarzy graczy hokeja są proporcjonalne i bardziej agresywne niż w rzeczywistości.

Ich agresja jest wymierzonym punktem zwrotnym każdego gracza, który mnoży potencjał ujemny zachowania tak jak w czasie walki.

Ogólnie, męskie twarze mają skłonność do proporcjonalnie większych rozmiarów niż twarze kobiet. Ta fizyczna charakterystyka powinna być powiązana z wyższym poziomem testosteronu, który jest powiązany z zachowaniem agresji.

Większość ludzi nie chciałaby uczestniczyć w bójce z dużym, muskularnym mężczyzną, tylko dlatego, że jego wygląd nie jest proporcjonalny do rozmiarów ciała. To może być najlepsze ostrzeżenie przed agresją dla osób, które nie chcą wpaść w tarapaty.

Prawdziwe oblicze świata

Na podstawie przeprowadzonych obserwacji na studentach grających w gry komputerowe, McCormick powiedziała, że zdumiewa granica przepowiadania zachowań agresji umieszczonych w rzeczywistym świecie.

Poprzednie nauki nad mimiką twarzy dały do zrozumienia, że kobiety patrząc na zdjęcie mężczyzny potrafią powiedzieć, czy chcą oni mieć dzieci. Teraz McCormick bada czy ludzie potrafią znaleźć subtelne, odmienne miejsce twarzy i użyć go w swym zachowaniu oraz kierować się nim każdego dnia.

„Jeśli ktoś dawał wybór, jeden z dwóch przeciwników współzawodniczył, różnią się, więc podłożem mimiki twarzy. Czy zatem mimika jest mniej agresywnym przeciwnikiem od samego zachowania agresji?” pyta McCormick.

Ona wierzy, że ludzkie twarze mogą być wszystkim, co wybierzemy w społecznej postawie codziennej.
New Scientist

---

DODANE:
Pojawiła się w Rzepie całkiem nowa wersja: Z agresją na twarzy, a mój link do starej daje: 404 - Niestety strona o podanym adresie nie jest dostępna.
Chyba nie ma czego żałować :)

niebezpieczne idee we współczesnej nauce

Wyszła książka pod takim tytułem. Tytuł do dupy, bo wymyślone przez Stevena Pinkera pytanie to: What is your dangerous idea? Odpowiada stu współczesnych mózgowców, ale ich odpowiedzi mają raczej luźny związek z nauką. Pewnie warto przeczytać, przynajmniej niektóre, choć można oszczędzić 30 zł – z grubsza to samo jest za darmo w internecie. Oczywiście po angielsku. Przedmowa Pinkera i posłowie Dawkinsa jest tu. A odpowiedzi są tu.

---

DODANE: Timothy Taylor napisał dwie popularne książki: The Prehistory of Sex: Four Million Years of Human Sexual Culture i The Buried Soul. Nie wiem czy są to dobre książki, ale Taylor porusza ważne (dla mnie) tematy.
Założona przez Brockmana fundacja Edge co roku publikuje odpowiedzi na różne ciekawe pytania, ostatnio także w formie papierowej (wspomniana wyżej książka to odpowiedzi z 2006). Spodobała mi się kiedyś jedna z odpowiedzi Taylora, teraz przy okazji wyszukałem więc inne. Czytanie po ludziach bardziej mnie wciąga niż czytanie po pytaniach.

2009 - What will change everything?
Culture

2008 - What have you changed your mind about?
Relativism

2007 - What are you optimistic about?
Skeuomorphism

2006 - What is your dangerous idea?
The human brain is a cultural artefact

2005 - What do you believe is true even though you cannot prove it?
Both cannibalism and slavery were prevalent in human prehistory

2004 - What's your law?
Taylor's Law

2003 - What are the pressing scientific issues for the nation and the world, and what is your advice on how I can begin to deal with them?
Newton and Darwin - took so long to publish their insights that they would undoubtedly have been fired from modern universities

2002 - What is your question?
Is morality relative or absolute?

2001 - What now?
Dawkins's scientism comes close to fundamentalism itself

2000 - What Questions Have Disappeared?
How can I stop the soul of the deceased reanimating the body?

1999 - What is today's most important unreported story?
The sexual abuse of children by women

---

DODANE (2019) - postęp, można dotrzeć do wszystkich, także późniejszych odpowiedzi autora z jego strony na Edge.

awans śmierdzieli i inne przepychanki

Jeszcze nie tak dawno Mały słownik zoologiczny SSAKI (Wiedza Powszechna, 1991) podawał, że skunks zwyczajny, zwany też śmierdzielem, to drapieżnik z rodziny łasicowatych. Oczywiście nikt nie chce śmierdzieli w rodzinie, więc łasicowate (same niezbyt dobrze pachnące, patrz np. tchórz) w końcu pozbyły się śmierdzieli i dziś skunksowate są już osobno. Panda mała, do której trudno się o coś przyczepić, była w rodzinie szopowatych, ale ona też dostała niedawno kopa w górę i znalazła się (sama!) w rodzinie pandowatych. Panda wielka, która "zdaniem większości zoologów" należała wraz z pandą małą do szopowatych, zgodnie z wolą większości dzieci znalazła się wreszcie z Kubusiem Puchatkiem w rodzinie niedźwiedziowatych. Płetwonogie, z trzema rodzinami fokowatych, uchatkowatych i morsowatych tworzyły kiedyś własny rząd, dziś są tylko nadrodziną podrzędu psokształtnych — wyszło na jaw, że coś je łączyło z niedźwiedziami. Hienowate, choć "wyglądem zewnętrznym przypominają nieco psy", dziś są jednak w kotokształtnych. Łasze podzieliły się na trzy rodziny: łaszowate (np. cyweta), mangustowate (np. surykatka) i Eupleridae (łasze malgaskie, np. fossa). Mangustowate są podobno spokrewnione z hienowatymi. Uff.

Wszystkie te rewolucje w systematyce drapieżnych można z powodzeniem wykorzystać do testowania nieświeżości nowych encyklopedii, słowników czy podręczników.

Miłośnikom nieustraszonych skunksów polecam Dragoo Institute for the Betterment of Skunks and Skunk Reputations.

---

kot się gadem bardzo nie pożywi

Małe dzieci, zwykle chłopcy, zadają czasem kłopotliwe pytania typu: "czy hipopotam zje nosorożca". To akurat trudne nie jest, bo hipopotam jest roślinożerny, a nosorożec nie jest rośliną, ale równie dobrze pytanie może brzmieć "a czy nosorożec zabije hipopotama" — a skąd to można wiedzieć? Można najwyżej nie chodzić do ZOO i unikać kłopotliwych pytań, ale to nie jest dobre rozwiązanie. Dzieci chcą wiedzieć kto jest dobry, a kto zły, kto jest silniejszy i kto kogo zjada. Dlatego od pewnego czasu zbieram materiały do dzieła "Zoologia dla upierdliwych dzieci". Słabo mi idzie, ale jak to mówią, ziarnko do ziarnka.

W Dzienniku znalazłem kolejne ziarnko: Tak kot zagryza krokodyla. Chodzi o lamparta, który upolował krokodyla, w dodatku przed obiektywem Hala Brindleya, który fotografował akurat hipopotamy w Parku Krugera (RPA). Dobrze, że w tytule wyjaśnili, że zagryzł, bo w tekście jest: Po chwili szarpaniny kotu udało się usiąść na krokodylu i zadusić go — gdyby tak właśnie było, to ja dałbym tytuł "Kot zabija dupą krokodyla".

Przy okazji dowiedziałem się, że Krokodyl złapał i pożarł rekina. A potem, że Rekin pożarł prawnika. A kogo żrą prawnicy? To zagadnienie wykracza już poza zakres "Zoologii dla upierdliwych dzieci".

---